Investeren in geluk is keihard nodig
De economie stagneert, de woningmarkt zit op slot, en maatschappelijke organisaties als woningbouwcorporaties, zorginstellingen, welzijnsorganisaties en ook gemeenten staan voor enorme uitdagingen. Wie zorgt er straks voor geluk?
Het initiatief komt vanuit de markt
Het Kenniscentrum wonen en zorg, een samenwerking tussen de koepelorganisaties van woningcorporaties en zorginstellingen ,Aedes en Actiz, gaf aan het eind van de vorige eeuw al aan dat het oude systeem op langere termijn onbetaalbaar zal worden. Zij voorspelden een ander zorglandschap in relatie tot de veranderende vraag van de klant.
De AWBZ, Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten , is op zijn retour. Daarmee komt er een einde aan het tijdperk van het aanbodgerichte denken. De klant wordt de baas, wordt ouder, is langer vitaal, blijft autonoom en laat zich niet pamperen.
Ondertussen nemen burgers eigen initiatieven. De burger wil meer zeggenschap. Er ontstaan nieuwe concepten die daadwerkelijk het klantperspectief centraal stellen. De klant laat zich niet meer in vaste patronen en structuren zetten. Ieder individu maakt eigen keuzes en zoekt naar datgene wat het beste bij hem of haar past. De vraag naar buurtzorg stijgt. Meer mensen met zorg- en hulpvragen blijven langer thuis. In gedateerde verzorgingshuizen ontstaat inmiddels leegstand. Alternatieve concepten op het gebied van wonen, zorg en welzijn komen van de grond. Op een kleinere schaal ontstaan er verschillende woonfaciliteiten die aansluiten bij de individuele wensen van de klant, veilig, vertrouwd, intiem.
Oude politiek of nieuwe dynamiek
Traditionele denkpatronen vervagen. Jongeren voelen zich volwassener en ouderen voelen zich jonger. In dorpen, buurten en wijken gaan ouderen en jongeren meer gebruik maken van dezelfde faciliteiten. De senioren willen langer jong blijven en nemen deel aan gezonde actieve programma’s in sportscholen en op vakanties. De nieuwe generatie gaat niet naar een seniorenvakantiepark of wonen in een seniorendorp.
Dorpen, buurten en wijken blijven bevolkt met alle leeftijdsgroepen. Het woonprogramma verandert. De bestaande woningvoorraad staat voor een grote transformatieopgave. Woningen worden geschikt gemaakt, zodat men zo lang mogelijk in eigen omgeving kan blijven wonen. Er ontstaan alternatieve woonvormen. Er ontstaat nieuwe lokale werkgelegenheid. Diensten aan huis worden uitgebreid en nieuwe communicatie geeft toegang tot diverse vormen van dienstverlening.
In deze dynamiek past nieuw denken op het terrein van wonen, zorg, welzijn en dienstverlening. Dit vereist een bredere visie dan alleen maar denken in sferen van contingenten en nieuwe structuurplannen uitwerken. Plannen moeten inspelen op werkelijke behoeften en niet gebaseerd zijn op dogmatische aantallen, maar op kwaliteit. Zo verdient elk dorp, elke buurt of wijk zijn eigen kwaliteit, opdat daar een generatiebestendige woonomgeving kan ontstaan, lokale kracht kan worden benut met nieuwe werkgelegenheid. Geef lokale initiatieven vooral de kans om tot bloei te komen.
Niet de macht maar de lokale kracht staat centraal
Het is tijd voor onorthodoxe maatregelen. Bestuurders omarmen burgerinitiatieven, faciliteren kansen, denken mee, zijn creatief en daadkrachtig. Afscheid nemen van dat ja-maar gedoe.
Bouwen aan onze toekomst wordt een feest, gelukkig.
Bert Pathuis
